Avrupa Birliği’nin savunma sanayisine 150 milyar avroluk fon sağlama önerisi, Fransa ve Almanya arasında yeni bir tartışma başlattı. Tartışmanın merkezinde, Avrupa’nın savunma kapasitesini güçlendirme sürecinde Birlik dışındaki ülkelerin rolü bulunuyor.
ABD Başkanı Donald Trump’ın, ABD’nin Avrupa’ya sağladığı güvenlik şemsiyesinin devamlılığına dair şüphe uyandıran açıklamaları, Avrupa’da tedirginlik yarattı. Bu durum, AB ülkelerini savunma harcamalarını artırmaya ve Soğuk Savaş sonrası zayıflayan savunma sanayilerini yeniden canlandırmaya yöneltti.
Geçtiğimiz hafta Avrupa Komisyonu, üye devletlerin askeri üretimi artırması için 150 milyar avroluk bir kredi planı önerdi. Öneri genel olarak siyasi destek görse de, fonun nasıl kullanılacağı konusunda yoğun kulis çalışmaları devam ediyor.
Perşembe günü gerçekleşen AB zirvesinde, Almanya Başbakanı Olaf Scholz, fonun Birlik dışındaki müttefiklere de açık olması gerektiğini savundu. Scholz, İngiltere, Norveç, İsviçre ve Türkiye gibi yakın ortakların da bu destekten yararlanabileceğini belirtti. Ancak Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Avrupa’nın savunma sanayisinin güçlendirilmesine odaklanılması gerektiğini ve fonların Avrupa dışından hazır sistemler alınması için kullanılmaması gerektiğini vurguladı. Macron, önceliğin Avrupa merkezli üreticilere verilmesi gerektiğinin altını çizdi.
Brüksel’deki diplomatlar, 150 milyar avroluk planın, Avrupa Savunma Sanayisi Programı’ndaki mevcut anlaşmazlıklar nedeniyle aksayabileceğinden endişe duyuyor. Fransa, AB dışındaki bileşenlere harcanacak miktara sınırlama getirilmesini ve üçüncü ülkelerin fikri mülkiyet koruması altındaki savunma ürünlerinin kullanımının yasaklanmasını istiyor.
Komisyon, önümüzdeki on gün içinde detaylı teklifi hazırlamaya çalışırken, Paris, Berlin ve diğer başkentlerle yakın temas halinde olacak. Bir AB yetkilisi, planın çok kısa sürede hazırlanması gerektiğini ve bu nedenle bazı tavizlerin kaçınılmaz olduğunu ifade etti.
