Türkiye, barındırdığı zengin ekosistem ve biyolojik çeşitlilik sayesinde pek çok nadir hayvan türüne yuva oluyor. Ne yazık ki, iklim değişikliği, yaşam alanlarının yok olması, kaçak avcılık ve diğer insan faaliyetleri, bu türlerin birçoğunu yok olma tehlikesiyle karşı karşıya bırakıyor.
Dünya Doğa ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği’nin (IUCN) Kırmızı Listesi’nde yer alan birçok hayvan türü, Türkiye’de kritik düzeyde risk altında. Uzmanlar, bu türlerin korunması için ivedilikle önlem alınması gerektiğinin altını çiziyor.
Türkiye’de koruma altında olan ve nesli tehlike altında olan bazı önemli türler şunlardır:
1. Anadolu Parsı (Panthera pardus tulliana)
Uzun yıllar boyunca neslinin tükendiği sanılan Anadolu parsı, oldukça ender rastlanan büyük kedi türlerinden biri. Son yıllardaki araştırmalar, bazı bölgelerde varlığını kanıtlasa da yaşam alanlarının kaybı ve avcılık yüzünden ciddi tehlike altında.
2. Akdeniz Foku (Monachus monachus)
Dünya genelinde sayıları 700 civarında olan Akdeniz foklarını önemli ölçüde barındıran Türkiye kıyıları, bu nadir canlılar için hayati önem taşıyor. Ancak deniz kirliliği, kıyı bölgelerindeki yapılaşma ve insan etkisi, yaşam alanlarını giderek daraltıyor.
3. Küçük Akbaba (Neophron percnopterus)
Akbaba türleri arasında en küçük olan bu tür, Türkiye’deki yırtıcı kuş popülasyonu için büyük öneme sahip. Tarım ilaçları, besin kaynaklarının azalması ve yaşam alanlarının tahrip edilmesi, sayılarının azalmasına neden oluyor.
4. Ceylan (Gazella subgutturosa)
Türkiye’de özellikle Şanlıurfa ve Hatay bölgelerinde görülen ceylanlar, aşırı avlanma ve doğal yaşam alanlarının tarım arazilerine dönüştürülmesi sebebiyle risk altında.
5. Kelaynak (Geronticus eremita)
Geçmişte Türkiye’nin birçok bölgesinde yaşayan kelaynaklar, günümüzde yalnızca Şanlıurfa’nın Birecik ilçesindeki koruma alanlarında görülebiliyor. Küresel ısınma, çevresel faktörler ve göç yollarındaki değişimler, bu kuşları büyük ölçüde tehdit ediyor.
6. Kara Akbaba (Aegypius monachus)
Türkiye’deki en büyük yırtıcı kuşlardan olan kara akbaba, ormanlık alanların tahrip edilmesi ve avlanma nedeniyle yok olma tehlikesiyle karşı karşıya.
7. Dağ Horozu (Tetrao mlokosiewiczi)
Doğu Karadeniz’in yüksek rakımlı bölgelerinde yaşayan bu nadir kuş türü, ormansızlaşma ve yasa dışı avlanma yüzünden nesli tükenme tehdidi altında.
Uzmanlar Uyarıyor: Önlem Alınmazsa Türler Yok Olabilir
Uzmanlar, Türkiye’de pek çok türün insan faaliyetleri yüzünden ciddi tehlike altında olduğunu belirtiyor. Yaşam alanlarının kaybı, kaçak avcılık, iklim değişikliği ve tarım alanlarının genişlemesi gibi etkenler, bu hayvanların neslini tüketme yolunda ilerliyor.
