Danıştay: Türkiye’nin En Yüksek İdari Yargı Organı
Danıştay, Türkiye’nin en üst düzey idari yargı kurumudur. Devlet kurumları ve idarelerin kararlarının yasalara uygunluğunu denetler. Ayrıca idari yargıda ilk derece mahkemesi olarak görev yapar. Danıştay, kamu görevlilerinin hakları, ayrıcalıkları ve sorumlulukları konusunda nihai kararı veren kurumdur.
Tarihçe ve Kuruluş
Danıştay, 1868’de “Şura-yı Devlet” adıyla kuruldu. Osmanlı Devleti’nde idari yargı işlevini yerine getirmek amacıyla kuruldu. Cumhuriyet’in ilanından sonra 1924 Anayasası ile Danıştay, bugünkü adıyla yeniden düzenlendi ve Türkiye Cumhuriyeti’nin idari yargı sistemine dahil edildi. Danıştay’ın kurulması, Türkiye’de hukukun üstünlüğü ilkesinin yerleşmesi için önemli bir adımdı.
Görevler
Danıştay çok yönlü görevler üstlenir. İdari davalar ve vergi davalarına ilişkin temyiz başvurularına karar verir. Bazı idari işlemler ve düzenlemeler hakkında ilk derece mahkemesi olarak kararlar alır. Ayrıca, kanun tasarıları ve yönetmeliklerin hazırlanmasında danışma organı olarak görev yapar. Danıştay’ın bir diğer önemli görevi, kamu görevlilerinin atama, görevden alma ve disiplin cezalarına ilişkin itirazları karara bağlamaktır.
Yapı
Danıştay, bir başkan, başsavcı, daire başkanları ve üyelerden oluşur. Danıştay Genel Kurulu, daireler ve idari dairelerin ortak karar alma organıdır. İdari davalar daireleri ve vergi davaları daireleri olmak üzere iki ana daire türü vardır. Her daire, kendi alanına giren davalar hakkında kararlar verir. Ayrıca, idari davalar genel kurulu ve vergi davaları genel kurulu olmak üzere iki genel kurul vardır. Bu genel kurullar, daireler arasındaki anlaşmazlıkları çözer ve genel içtihatların oluşmasını sağlar.
