Mide kanseri, dünyanın en sık görülen 6. kanser türüdür ve kansere bağlı ölümlerde 4. sıradadır. Son yıllarda, ana nedeninin Helicobacter pylori enfeksiyonu olduğu keşfedildi. Bu bakteri, başlangıçta zararsız görünse de mide kanseri riskini artırdığı bulunmuştur.
Helicobacter pylori, midede yaşayan bir bakteridir. Enfekte olan kişilerin %2-3’ünde mide kanseri gelişebilir. Gram-negatif, flagellalı ve mikroaerofiliktir.
Mide kanseri gelişimi karmaşık bir süreçtir. Yüzeyel gastrit ile başlar ve H. pylori enfeksiyonu tetikleyebilir. Sonrasında atrofik gastrit ve bağırsak metaplazisi aşamaları gelir. Bağırsak metaplazisinde mide hücreleri bağırsak hücrelerine dönüşür. Daha sonra displazi ve mide kanseri oluşabilir.
H. pylori, antibiyotiklerle tedavi edilebilir ancak bağırsak metaplazisi evresine ulaşan enfeksiyonlarda tedavi etkili değildir. Bu, atrofik gastrit ile bağırsak metaplazisi arasındaki geçişin kanser gelişiminde kritik bir aşama olduğunu gösterir.
H. pylori’nin hastalık yapıcı gücü, VacA toksini, üreaz enzimi, peptidoglikan proteinleri gibi faktörlerle ilgilidir. Bu bakteri, hücrelerde stres yaratarak sindirim bozukluklarına, hücre değişimlerine ve doku hasarlarına neden olur.
Endoplazmik retikulumun aşırı çalışması, yanlış katlanmış proteinlerin birikmesine neden olarak hücrede strese yol açar. Bu strese yanıt olarak endoplazmik retikulum, Katlanmamış Protein Yanıtı (UPR) mekanizmasını tetikler. Araştırmalar, ER stresinin H. pylori kaynaklı mide kanseriyle bağlantılı olduğunu göstermiştir.
ER stresi, hücrede otofajiye de yol açabilir. H. pylori enfeksiyonunun, otofaji genlerini metillendirerek susturduğu bulunmuştur. Otofaji, hücrelerin kendini temizleme mekanizmasıdır. Baskılanması, kanser hücrelerinde sık görülür. H. pylori’nin otofajiyi engellemesi, hücrede strese neden olarak kanser özelliklerine yol açar.
Kronik inflamasyon, mide kanserinin yayılmasında önemli rol oynar. H. pylori enfeksiyonu, gastrite yol açar. Uzun süreli inflamasyon, azot oksit salınımına neden olarak azotlu bazların hasar görmesine ve tümör baskılayıcı genlerin metillenmesine yol açar. Bu epigenetik değişiklikler kanser gelişimine katkıda bulunur.
Helicobacter pylori, tedavi edilmediğinde mide kanserine yol açabilir. Endoplazmik retikulum stresi, inflamasyon, azot oksit birikimi ve DNA metilasyonu gibi çeşitli mekanizmalarla mide hücrelerinin değişmesine ve kanser gelişimine neden olur. Ancak H. pylori enfeksiyonu olan bireylerin yalnızca küçük bir kısmında mide kanseri gelişir. Gastritin erken teşhisi ve tedavisi ile enfeksiyon kontrol altına alınabilir. Ayrıca, bu mekanizmaların anlaşılmasıyla, mide kanserinin tedavisinde yeni umut verici çalışmalar yürütülmektedir.
