5 Nisan Dünya Avukatlar Günü vesilesiyle, Türkiye’de adalet sisteminin temel taşlarından olan avukatların geçim koşulları tekrar gündeme geldi. Türkiye Barolar Birliği’nin belirlediği asgari ücret tarifeleri son on yılda önemli ölçüde artsa da, bu artışlar çoğunlukla avukatların artan iş yükü ve ekonomik sıkıntılar karşısında yetersiz kalıyor.
Avukatlık ücretleri, Türkiye Barolar Birliği (TBB) tarafından “Avukatlık Asgari Ücret Tarifeleri” olarak belirleniyor ve tüm avukatlar için bağlayıcı nitelikte. Bu tarifeler asgari ücretleri belirlediğinden, bölge baroları da kendi yetki alanlarındaki ücretleri tavsiye niteliğinde tablolar halinde yayınlayabiliyor, ancak bu ücretler TBB tarafından belirlenen asgari ücretlerin altında olamıyor.
Ekonomim gazetesinden Şeyda Uyanık’ın haberine göre, Türkiye’de avukatların sözlü danışmanlık ücreti 2015’te 210 TL’den başlarken, 2024’te güncellenen ve 2025’te değiştirilmeyen tarife uyarınca şu anda 3.500 TL’den başlıyor. Bu da son on yılda danışmanlık ücretlerinde %1567’lik bir artışa denk geliyor.
Kira sözleşmesi hazırlamak için avukatlara ödenen ücret ise beş yıl önce en az 1.080 TL iken, bugün en az 6.000 TL. Bu da sözleşme ücreti için son on yılda %1400’lük bir artış anlamına geliyor.
Ağır ceza davalarında görev alan avukatların alabileceği asgari ücret, TBB tarafından 2015 yılında 3.000 TL olarak belirlenmişti. Günümüzde ise bu rakam 48.000 TL’den başlıyor. On yılda %1500 oranında artan ağır ceza davası avukatlık ücreti, aynı dönemde %1740 artan asgari ücretin biraz gerisinde kalıyor.
Asliye hukuk davalarında avukatlık danışmanlık ücreti 2015’te en az 1.500 TL iken, bugün 30.000 TL’den başlıyor. Bu da asliye hukuk davaları için “asgari” avukatlık ücretinde son on yılda %1900’lük bir artışa işaret ediyor.
İcra mahkemelerinde dava ve duruşma işleri için avukatlık ücreti on yıl önce 500 TL iken, günümüzde 12.000 TL’den başlıyor. Bu alandaki artış ise diğerlerine kıyasla daha yüksek, %2300 civarında.
TÜİK’in enflasyon hesaplamalarında kullanılan avukatlık ücretleri, 2015 yılından TÜİK’in fiyatları yayınlamaya başladığı 2022 Nisan ayına kadar TBB’nin açıkladığı ücretlerle aynı doğrultuda ilerledi. Sonrasında fiyatlar yayınlanmadığı için, TÜİK’in ana grup ve alt ana gruplara göre endeks rakamlarına ve harcama gruplarına göre endekslere bakıldığında avukatlık ücretleri “Başka yerde sınıflandırılmayan diğer hizmetler (noterlik, avukatlık hizmetleri vb.)” kategorisinde yer alıyor.
2022 Nisan’ından bu yana bu harcama kalemi %365 oranında artarken, TÜİK verilerine göre bu endeks son on yılda %1275 oranında arttı. Yılbaşından bu yana avukatlık ücretlerinde bir artış görülmezken, TÜİK’in noterlik gibi hizmetleri de içeren endeksindeki artış %31 oranında gerçekleşti.
