Maxar Technologies, Ukrayna ile istihbarat paylaşımının Trump yönetimi tarafından askıya alınması üzerine, Ukrayna’ya ait uydu görüntülerine erişimi engellediğini açıkladı. ABD merkezli bu uzay ve havacılık şirketi, Cuma günü yaptığı açıklamada, ABD hükümeti ve birçok müttefik ülkeyle sözleşmeleri olduğunu ve her müşterinin verileri nasıl kullanıp paylaşacağına kendi karar verdiğini belirtti. Bu sözleşmelerden biri, ABD tarafından toplanan ticari uydu görüntülerine erişim sağlayan Küresel Geliştirilmiş Coğrafi Bilgi Dağıtım programı (GEGD).
Gazeteciler, savaş analistleri ve özellikle de Ukrayna ordusu tarafından kullanılan bu sistemin yokluğu, askeri operasyonları doğrudan etkiledi. Ukrayna ordusu personeli, bu kararın siyasi olmaktan öte, bir “ihanete” eşdeğer olduğunu ifade etti. Açık Kaynak İstihbarat (OSINT) çalışmaları için kullanılan uydu görüntüleri, sahadaki koordinasyonu güçlendiriyordu. Bu önemli istihbarat kaynağının kaybı, asker kayıplarına da yol açabilir. Ayrıca, sahadaki insan hakları ihlallerini ve savaşın gidişatını izleyen insan hakları örgütleri ve gazeteciler de bu durumdan olumsuz etkilenecek. Uydu görüntülerine erişim olmadan, savaşı takip etmek oldukça zorlaşacak.
Maxar, ABD hükümetinin GEGD’deki Ukrayna hesaplarını geçici olarak askıya aldığını belirterek, diğer sorular için ABD Ulusal Jeouzamsal İstihbarat Dairesi’ne (NGA) yönlendirdi. NGA sözcüsü de, yönetimin Ukrayna’ya destek politikası doğrultusunda, ABD hükümetinin satın aldığı ticari görüntülere erişim sağlayan GEGD sistemine erişimin geçici olarak durdurulduğunu doğruladı.
Bu gelişme ilk olarak askeri haber kaynağı Militarnyi tarafından duyurulmuştu. CIA Başkanı John Ratcliffe, Çarşamba günü Washington’ın Ukrayna ile istihbarat paylaşımını askıya aldığını açıklamıştı. Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Danışmanı Mike Waltz da Ukrayna ile ilişkilerin tüm yönlerinin gözden geçirildiğini ve geçici olarak durdurulduğunu ifade etmişti.
Fox News’te konuşan Waltz, Zelenski’nin olası barış görüşmelerine Trump’ın şartlarıyla katılma konusunda ciddiyetini göstermesi halinde, Ukrayna’nın yakın zamanda ABD’den istihbarat alabileceğini söyledi. Trump yönetimi yetkilileri de, askıya almanın Washington ve Kiev arasındaki görüşmelere bağlı olarak kısa süreli olabileceğini ima etti. ABD’nin istihbarat desteği, Ukrayna’nın Rus birliklerinin hareketlerini izleyip hedef belirlemesi açısından kritik öneme sahip.
Bu hafta açıklanan istihbarat paylaşımı ve askeri yardımın kesilmesi kararı, Trump yönetiminin Ukrayna’yı müzakere masasına zorlamak için baskı yaptığı şeklinde yorumlandı.
