Alzheimer Teşhisinde Kan Testlerinin Önemi
Alzheimer hastalığını teşhis etmek pahalı ve can sıkıcı prosedürler gerektirebilir. Çoğu durumda, yalnızca bilişsel testler kullanılır, ancak bunların doğruluğu sınırlıdır. Her yıl teşhis edilen vakaların sadece küçük bir yüzdesinde daha gelişmiş tanı yöntemleri kullanılır.
Yeni geliştirilen kan testleri, Alzheimer’ın biyobelirteçlerini (özellikle tau ve amiloid proteinleri) erken evrelerde tespit edebilir. Alzheimer’s Research UK’den David Thomas, bu testlerin ucuz, uygulanabilir ve herkes tarafından kolayca erişilebilir olması nedeniyle çok heyecan verdiğini belirtiyor.
ADAPT adlı yeni bir çalışma, p-tau217 proteininin Alzheimer tanısında nasıl kullanılabileceğini araştırıyor. Bu çalışma, kan testlerinin klinik uygulamalarda nasıl kullanılacağının belirlenmesine yardımcı olmayı amaçlıyor; hangi hastalara ve hangi aşamada test yapılması gerektiği gibi önemli soruları yanıtlamayı hedefliyor.
Bu tanı yöntemleri, hastalığın ilerlemesini yavaşlatabilecek yeni ilaçların geliştirilmesine de yol açabilir. Yakın zamanda onaylanan lecanemab ve donanemab gibi ilaçlar, Alzheimer’ın erken evrelerinde amiloid seviyelerini azaltır, ancak bilişsel yetenekler üzerindeki etkileri sınırlıdır. Araştırmacılar, bu ilaçların daha erken verilmesinin hastalığın ilerlemesini yavaşlatabileceğine inanıyor.
Ancak erken tanıma etik bir boyut da geliyor. ABD Alzheimer Derneği, belirgin semptomları olmayan ancak biyobelirteçleri pozitif çıkan kişilere Alzheimer tanısı konulmasını öneren bir kılavuz yayınladı. Bu yaklaşım hastalığın “biyolojik tanımını” değiştirebilir ve tanı sürecini daha önce başlatabilir. Ancak bu kişilerin Alzheimer geliştirmeme olasılığının da dikkate alınması gerektiğinden, erken tanı tartışmalı bir konudur.
Sonuç olarak, kan testleri Alzheimer teşhisinde devrim yaratma potansiyeline sahiptir. Ancak, bu testlerin hangi hastalara ne zaman uygulanması gerektiği ve erken teşhisin psikolojik ve etik sonuçları hâlâ tartışılıyor. Bilim dünyası, bu gelişmelerin Alzheimer’la mücadelede nasıl bir rol oynayacağını merakla bekliyor.
