Kadınların hem babalarından hem de eşlerinden maaş alabilmeleri, Sosyal Güvenlik mevzuatına göre bazı şartlara bağlıdır. Eşlerini veya babalarını kaybeden kadınlar, hem kendi emekli maaşlarını hem de eşlerinden kalan ölüm maaşlarını alabilirler.
Sosyal güvenlik düzenlemeleri, vefat eden sigortalılarının geride kalan eş ve çocuklarını korumak için birçok hüküm içerir. Bu hükümlerin başında, eşlere ödenen ölüm maaşı ve çocuklara verilen yetim maaşı gelmektedir.
Eşi vefat eden kişi, cinsiyetine bakılmaksızın, belirli şartlara bağlı olarak ölüm maaşı alabilir. Bu maaş, kişinin evli olup olmadığına göre belirlenir; emekli veya çalışıyor olması maaş almasına engel değildir. Böylece, eşi vefat eden bir kadın, hem kendi emekli maaşını hem de eşinden kalan ölüm maaşını alabilir. Ancak, ödenecek maaşın oranı farklılık gösterir. Geliri olmayan eş %75 oranında maaş alırken, geliri olanlar için bu oran %50’ye düşer.
Kocasını kaybeden bir kadına, kocasının sigortalılık süresi uygunsa, geliri olup olmadığına bakılmaksızın ölüm maaşı bağlanabilir. Yetim kalan kız çocuklarına, evlenmedikleri ve çalışmadıkları sürece maaş ödenirken, erkek çocuklara ise sadece öğrenci oldukları sürece (25 yaşına kadar) maaş verilir. Ancak, pek çok kadının merak ettiği bir soru vardır: “Bir kadın, hem ölen kocasından hem de babasından iki maaş alabilir mi?”
2008 yılı öncesinde, farklı kurumlar üzerinden bu durum mümkünken, 2008 sonrasında çift maaş alma imkanı sınırlandırıldı. Ancak, bazı durumlarda, ölüm tarihine göre çift maaş ödenmesi mümkün olabilir.
Dul maaşı almak için, 1 Ekim 2008 sonrası Bağ-Kurlu ve Emekli Sandığı’na tabi olanlar için 1800 gün, SSK’lı olanlar içinse 900 gün prim ödeme şartı aranmaktadır. Önceden, eksik günler doğum veya askerlik borçlanması ile tamamlanabiliyordu, ancak artık bu durum kabul edilmemektedir. Ayrıca, yetim maaşı alacak kişiler için de tek bir gelir şartı aranmaktaydı. Ancak, Yargıtay 21. Hukuk Dairesi, yakın zamanda verdiği bir kararda, hem anneden hem de babadan yetim maaşı alınabileceğine hükmetmiştir.
Bir kadın, emekli ise, hem kendi emekli maaşını hem de dul maaşını alabilir. Kadın, çalışarak da bu maaşları almaya devam edebilir ve emekli olabilir. Kız çocukları ise, çalışmıyorlarsa, hem anne hem de babalarından maaş alabilirler. Ancak, kız çocuklarının SSK veya Bağ-Kur’lu olarak çalışması durumunda, ödenen maaş kesilir. Eğer kız çocuğu memur olursa, Emekli Sandığı’ndan bağlanan maaş kesilir.
Öte yandan, 1 Ekim 2008 sonrasında, yetim kız çocukları, ölen anne ve babalarından iki maaş alabilirler. Yüksek olan maaşın tamamı, diğerinin ise yarısı verilir. Ancak, evlilik durumunda maaşlar kesilir.
1 Ekim 2008 öncesinde, dul kalan ve çalışmayan bir kadın, farklı kurumlar üzerinden hem eşinden hem de babasından maaş alabiliyordu. Ancak, 2008 sonrasında bu imkan kaldırıldı ve çifte maaş olanağı sona erdi.
Yeni yılda sosyal yardım ödemelerinin nasıl şekilleneceğiyle ilgili bekleyiş sürerken, kadınlar için bu düzenlemeler önemli bir gelişme olarak değerlendirilmektedir.
