Gıda güvenliği konusu, sahte ve taklit ürünlerin yanı sıra zararlı kimyasallar nedeniyle son yıllarda toplumda büyük bir endişe kaynağı haline geldi. Greenpeace’in İstanbul’da 155 farklı sebze ve meyve örneği üzerinde gerçekleştirdiği analiz, bu endişeleri haklı çıkarır nitelikte. Analiz sonuçları, tükettiğimiz ürünlerde ciddi sağlık riskleri oluşturabilecek kimyasal kalıntıların varlığını açıkça ortaya koyuyor. İncelenen örneklerin %61’inde birden fazla pestisit kalıntısı bulunurken, %43’ünde ise PFAS kalıntısına rastlandı.
Marketlerden ve pazarlardan toplanan 155 ürünün analiz sonuçlarına bakıldığında, durumun vahameti daha net bir şekilde görülüyor. Örneklerin %61’inde çoklu pestisit kalıntısı tespit edildi. Ayrıca, %43’ünde PFAS maddesi bulunurken, %31,6’sı Türk Gıda Kodeksi’nin belirlediği standartlara uymuyor. Üstelik 50 üründe ruhsatsız pestisit kullanıldığı ortaya çıktı. Özellikle salamura yaprak, sivri biber, ıspanak ve armut gibi yaygın tüketilen ürünlerde yasaklı veya limit üstü pestisit kullanımının yoğunlaştığı dikkat çekiyor.
Dr. Bülent Şık’ın hazırladığı rapor, pestisitlerin çocuklar üzerindeki olumsuz etkilerine dikkat çekiyor. Rapora göre, pestisitler çocukların bağışıklık, sinir ve hormonal sistemlerinin gelişimini olumsuz yönde etkiliyor. Gelişim çağındaki bu maruziyet, beyin gelişiminde sorunlara ve ileride ciddi sağlık risklerine yol açabilir. PFAS ise kanser, tiroit ve karaciğer hasarı gibi ciddi sağlık sorunlarının yanı sıra doğurganlık problemleriyle de ilişkilendiriliyor.
Pestisit ve PFAS kalıntılarının en çok tespit edildiği ürünler arasında salamura yaprak (%80), yeşil sivri biber (%70), ıspanak (%67) başı çekiyor. Bu ürünleri kıvırcık marul, armut, üzüm (%40), Golden/Starking elma (%30), dolmalık biber, patlıcan (%20), domates (%13), portakal (%10) ve hıyar (%7) takip ediyor. Bu ürünlerde bulunan kalıntıların, yasal sınırların üzerinde olduğu ve içeriklerinin de endişe verici olduğu belirtiliyor.
Greenpeace Türkiye Direktörü Berkan Özyer, Tarım ve Orman Bakanlığı’na çağrıda bulunarak pestisit analiz sonuçlarının düzenli olarak kamuoyuyla paylaşılmasını talep etti. Özyer, özellikle çocukların temiz gıdaya erişim hakkının korunmasının hayati önem taşıdığını vurguladı.
PFAS, çevrede ve insan vücudunda uzun süre kalabilen ve “sonsuz kimyasallar” olarak adlandırılan, kanser ve diğer ciddi hastalıklarla bağlantılı bir grup kimyasal maddedir. Pestisitler ise tarımda kullanılan kimyasallardır ve uzun süreli maruziyetleri kanser, hormonal bozukluklar ve sinir sistemi hasarına yol açabilir.
