İş Kanunu, işçi ve işvereni ahlâki ve iyi niyetli davranmaya mecbur kılar. Taraflardan biri bu kurallara uymazsa, diğer taraf iş sözleşmesini anında feshedebilir. Kanunun 24. maddesi işçilerin, 25. maddesi ise işverenlerin haklı fesih nedenlerini belirler. Bu düzenlemeler çerçevesinde, tarafların dikkat etmesi gereken önemli süreler vardır.
Derhal Fesihte 6 İş Günü Sınırı
Ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranışlarda derhal fesih hakkı, 6 iş günü içinde kullanılmalıdır. Bu süre, olayın veya ihlalin öğrenildiği gün başlar. Ayrıca, olayın üzerinden bir yıl geçerse, fesih hakkı kaybedilir.
Örneğin, işyerinde hırsızlık yapan bir çalışan için, işveren suçu öğrendiği günden itibaren 6 iş günü içinde fesih işlemi yapmazsa, daha sonra kıdem ve ihbar tazminatı ödemek zorunda kalır.
İşçinin Derhal Fesih Hakkı ve Ücret Meselesi
İşçi açısından, bazı durumlar her zaman haklı fesih sebebi sayılır. Özellikle ücretin eksik veya hiç ödenmemesi durumunda, 6 iş günü kuralı geçerli değildir. İşçi, maaşı ödenmediği sürece istediği zaman iş sözleşmesini haklı nedenle feshedebilir. Ancak ücret ödenirse bu hak ortadan kalkar. Bununla birlikte, görev yerinin değiştirilmesi gibi durumlarda işçinin fesih hakkını kullanabilmesi için yine 6 iş günü içinde harekete geçmesi gerekir.
Raporlu Olmak Süreyi Etkilemez
İşçinin hastalık raporu aldığı dönemlerde bile 6 iş günlük süre işlemeye devam eder. Yani işçi raporlu olsa bile, öğrendiği haklı fesih sebebine karşı 6 iş günü içinde sözleşmesini feshetmelidir.
Fesih Gecikirse Haklı Neden Sayılmaz
Haklı fesih sebebi zamanında kullanılmazsa, sözleşmenin feshi geçerli olsa bile sonuçları değişir. 6 iş günü içinde harekete geçmeyen işçi, sözleşmeyi feshettiğinde kıdem tazminatı hakkını kaybedebilir ve işverene ihbar tazminatı ödemek zorunda kalabilir. Benzer şekilde işveren de gecikirse, işçiye kıdem ve ihbar tazminatı ödeme yükümlülüğü doğar.
Ayrıca, işveren bir suistimali tespit ettiği halde sadece uyarı veya disiplin cezası verir ve olayı hemen feshetmezse, daha sonra aynı gerekçeyle işçiyi işten çıkaramaz. Bu durumda da işçiye tazminat ödemesi gerekir.
6 İş Günlük Süreyi Takip Etmek Çok Önemli
İşçi veya işveren açısından haklı fesih sürecinde en önemli nokta, 6 iş günlük süredir. Bu süreyi doğru yönetmek, olası hak kayıplarını engeller. Özellikle ahlâk ve iyi niyet kurallarına aykırı durumlarda hızlı davranmak ve gerekli işlemleri zamanında yapmak, hem hukuki hem de maddi açıdan büyük önem taşır.
