Norveç merkezli İran İnsan Hakları Örgütü’nün raporuna göre, 2025’in ilk üç ayında İran’da en az 230 kişi idam edildi. Bu rakama 8 kadın da dahil ve geçen yılın aynı dönemine göre idam sayısı iki katına çıkmış durumda. Örgütün verilerine göre, İran 2024 yılında en az 975 kişiyi idam etti. Bu, örgütün 2008’de veri toplamaya başlamasından bu yana kaydedilen en yüksek rakam.
Muhalefeti İdam Ederek Susturma
İran rejimi, idam cezasını özellikle siyasi gerilimlerin arttığı dönemlerde daha sık kullanıyor. Toplumsal huzursuzluğun arttığı zamanlarda kontrolü sağlamak için idamların etkili bir araç olarak kullanıldığı belirtiliyor. İnsan hakları savunucuları, bu uygulamanın özellikle 2022 protestolarından sonra sistematik hale geldiğini ve rejimin muhalefeti bastırmak için idamları bir baskı aracı olarak kullandığını vurguluyor.
İran İnsan Hakları Örgütü Başkanı Mahmud Emirimekdam, İran’ın ABD ile artan gerilim nedeniyle idamları daha da artırabileceği konusunda uyarıda bulundu. Emirimekdam, İranlı yetkililerin mevcut askeri gerilim ortamını fırsat bilerek daha fazla idam gerçekleştirebileceğini ve siyasi mahkumların da hedef alınabileceğini ifade etti.
Kadınlar da Hedefte
İran, idamları hem iç güvenliği sağlamak hem de dış dünyaya mesaj vermek için kullanıyor. 2024 yılında en az 31 kadının idam edilmesiyle son 17 yılın en yüksek sayısına ulaşıldı. İdam edilen kadınların çoğu zorla evlendirildikleri eşlerini öldürmekle suçlanıyor. 29 Mart 2025’te İsfahan’da idam edilen 24 yaşındaki Mahnaz Kakayi, nişanlısını öldürme suçundan hüküm giymişti. Kadınlara yönelik bu sert yaklaşım, İran rejiminin toplumsal ve siyasi krizlere şiddetle cevap verdiğini gösteriyor.
