Rusya, Ukrayna’ya karşı kullandığı “Oreshnik” füzesinde Batı ülkeleri tarafından üretilen parçalar kullandı. Füze, Batı endüstriyel makineleri kullanılarak Rus şirketlerince üretildi.
Financial Times’ın haberine göre, Ukrayna istihbaratı, füzenin geliştiricisi olarak tanımlanan iki önemli Rus silah enstitüsünün Alman ve Japon metal işleme sistemlerine hakim çalışanlar aradığını belirtiyor.
Moskova Isı Teknolojileri Enstitüsü (MITT) ve Sozvezdie şirketlerinin ilanları, Kremlin’in silah endüstrisinin Batı yaptırımlarına rağmen yabancı teknolojilere büyük ölçüde bağımlı olduğunu ortaya koyuyor.
Bu bağımlılık, özellikle bilgisayarlı sayısal kontrol (CNC) teknolojisinde belirginleşiyor. CNC, fabrikaların malzemeleri yüksek hassasiyetle şekillendirebilmelerini sağlayan bir sistem. Bu makineler, ham maddelerden gereken parçaları son derece hassas bir şekilde kesebiliyor.
Putin, karadan fırlatılan orta menzilli, nükleer kapasiteli balistik Oreshnik füzesini, Ukrayna’nın Batılı müttefiklerinin Rusya’daki hedeflere saldırması halinde misilleme olarak kullanıyor.
Füzenin, RS-26 Rubezh olarak bilinen nükleer kapasiteli balistik bir füzeyi temel alarak geliştirildiği belirtiliyor. Oreshnik ilk kullanıldığında, hedeflere uçtuğu ve vurduğu görüntüler sosyal medyada paylaşıldı ve Batılı müttekifelerde kaygı yarattı.
Putin, Dnipro’daki eski Sovyet roket fabrikasına yapılan saldırının ardından “Bu tür füzelerden geniş bir stokumuz var, kullanıma hazır sistemlerimiz mevcut” dedi.
Ukrayna istihbaratına göre Oreshnik’in geliştirilmesinde rol oynayan MITT, Rusya’nın katı yakıtlı balistik füzelerinin başlıca üreticisi ve geliştiricisi.
2024’teki iş ilanlarında MITT, “FANUC, SIEMENS, HEIDENHEIN sistemlerini kullanıyoruz” ifadesine yer veriyor. Bu sistemlerin Fanuc Japonya’dan, diğer ikisinin ise Almanya’dan geldiği biliniyor.
Bu şirketler, yüksek hassasiyetli CNC makineleri için kontrol sistemleri üretiyor. Sozvezdie de benzer ilanlar vererek askeri kullanım için “otomatik kontrol ve iletişim sistemleri” alanında uzmanlık aradıklarını duyurdu. İlanda, “CNC sistemleri bilgisi — Fanuc, Siemens, Heidenhain” ifadesi öne çıkıyor.
Titan Barrikady adlı üçüncü bir savunma şirketi de Oreshnik’in üretiminde yer alıyor. Şirketin yayınladığı bir videoda, Fanuc markalı bir kontrol ünitesinin önünde duran bir işçi görülüyor.
Rusya, yerli üretim makineler geliştirme çabalarına rağmen uzun süredir Batı yapımı üretim makinelerine bağımlı. Kremlin, yüksek hassasiyetli metal işleme makinelerinin büyük kısmını Çin’den tedarik ediyor, ancak bu makineleri çalıştıran kontrol üniteleri hâlâ Batı’dan sağlanıyor.
2024’te büyük bir Rus ticaret fuarında sergilenen 12 CNC cihaz modelinden 11’i Japon ve Alman şirketlerinin kontrol üniteleriyle donatılmıştı.
Ukrayna Ekonomik Güvenlik Konseyi İcra Direktörü Denys Hutyk, “Oreshnik’in geliştirilmesi, Rus askeri sanayisinin üst düzey Batı ekipmanlarına ne kadar bağımlı olduğunu gösteriyor. Batılı hükümetler bu malların akışını engellemek için daha fazla çaba göstermeli” dedi.
CNC makinelerinin Rusya’ya ihracatının durdurulması, Kiev’in müttefikleri için öncelikli hedeflerden biri haline geldi. CNC cihazları ve bileşenleri, Moskova’ya tedariki özellikle engellenmek istenen “öncelikli ürünler” listesinde yer alıyor.
İhracat kontrolleri bu malların Rusya’ya akışını yavaşlattı, ancak Financial Times’ın haberine göre 2024’ün başından bu yana Rusya’ya, Alman şirketi Heidenhain parçaları içeren en az 3 milyon dolarlık sevkiyat gerçekleşti. Bu sevkiyatlarda parçaların ve makinelerin önemli bir kısmının askeri üretimle bağlantılı olduğu tespit edildi.
Bu parçaları ve makineleri Rusya’ya gönderen şirketin CEO’su Diana Kaledina, 2022’de askeri bir sözleşmede dolandırıcılık suçlamasıyla tutuklandı.
Kaledina, Çin’den ithal ettiği CNC makinelerini Rus yapımı gibi göstererek fon almıştı. 2022’nin sonlarında Kaledina hakkındaki dava, ombudsmanın “Rus makine sanayine zarar verebileceği” gerekçesiyle düşürüldü.
