Türkiye’nin Şeker Fabrikalarının Özelleştirilmesi: Bir Fiyasko Örneği
Türkiye’de şeker üretimi tarihsel olarak kamu eliyle gerçekleştirilmiştir. Ancak 2000’li yıllarda başlayan özelleştirme furyası, şeker fabrikalarını da vurdu.
Özelleştirme Baskısı
ABD’li nişasta bazlı şeker (NBŞ) devi Cargill, 2018’de Türkiye’ye NBŞ önünü açacak üç model önerdi: kotaların kaldırılması, kamu fabrikalarının satışı veya kotaların otomatik olarak artırılması. Aynı yıl, devlet şeker fabrikalarının çoğu satışa çıkarıldı.
Savunma Sanayiindeki Önemi
Şeker fabrikaları, tarihsel olarak ülke savunmasında da rol oynamıştır. Özellikle savaş zamanlarında silah fabrikası olarak dönüştürülebilmektedir. Bu nedenle, şeker fabrikalarının özelleştirilmesi endişelere yol açmıştır.
İşçi ve Çiftçi Protestoları
Özelleştirme kararı, işçi sendika Şeker-İş ve Türk-İş’in tepkisiyle karşılandı. Fabrikaların özelleştirilmesi halinde pancar üreticilerinin ve şeker işçilerinin işsiz kalacağı uyarısında bulunuldu. Ancak protestolar sonuç vermedi.
Özelleştirmenin Sonuçları
Şeker fabrikalarının özelleştirilmesi, Türkiye’nin kendi halkının çıkarlarını yabancı şirketlerin baskılarına feda ettiğini gösteren bir örnek olarak tarihe geçti. Fabrikaların özelleştirilmesi, iş kayıplarına, üretim düşüşlerine ve şeker fiyatlarındaki artışlara yol açtı.
