Türkiye İhracatçılar Meclisi’nin (TİM) açıkladığı Temmuz 2024 ihracat rakamları, dikkat çekici ayrıntılar içeriyor.
Nisan 2023’te İsrail’e ihracatı kısıtlayan ve Mayıs 2023’te tamamen yasaklayan Türkiye, Filistin’e ihracatında büyük bir artış görüyor. Temmuz 2024’te Türkiye’nin Filistin’e ihracatı, 9,3 milyon dolardan %1180 oranında artışla 119,7 milyon dolara ulaştı.
Temmuz ayında ihracatın yaklaşık 120 milyon doları bulması, şüphe uyandırdı. Türkiye’nin Filistin’e ihracatı, İsrail’e ihracatı durdurduğunu açıkladığı Mayıs 2023’te yıllık %338 artışla 51,5 milyon dolara ve Haziran 2023’te yıllık %536 artışla 58,6 milyon dolara yükselmişti.
Evrensel gazetesindeki bir haber, “İhracatta ‘Tuhaf’ Rakamlar: Mücevher, Çimento, Madenle Filistin’e İhracat %1180 Arttı” başlığıyla konuya dikkat çekti. Haberde, İsrail’le ticaretin sıfıra düştüğü dönemde Filistin’e ihracattaki astronomik artışın kuşkulara yol açtığı belirtildi.
Temmuz 2024’te Türkiye’nin Filistin’e ihracatı, çelik sektöründe %51 bin 757, çimento, cam, seramik ve toprak ürünleri sektöründe %453 bin 681, demir ve demir dışı metal sektöründe %13 bin 28, hazır giyim ve konfeksiyon sektöründe %19 bin 127, hububat ve bakliyat sektöründe %164, kimyevi maddeler sektöründe %4 bin 452, madencilik sektöründe %35 bin 681, meyve sebze sektöründe %4 bin 296, mobilya, kağıt ve orman ürünleri sektöründe sıfırdan 12 milyon dolara, otomotivde %4 bin 839 artış gösterdi.
Anadolu Ajansı’nın Nisan 2024 tarihli haberine göre, Türkiye’nin Filistin’e ihracatının %96,5’i İsrail’in Hayfa ve Aşdod limanlarından yapılıyor ve bu limanlardan Batı Şeria ve Gazze’ye aktarılıyor.
Haberde, “Türkiye’den Filistin’e yönelik gönderilen mallar, Filistin’in kendine ait gümrüklerinin olmaması nedeniyle İsrail üzerinden ve İsrail gümrükleri aracılığıyla Filistin’e geçiş yapıyor. Filistin’e gelecek mallarda varış noktası olarak İsrail’in gösterilmesi veya ‘via Israel’ ibaresinin bulunması zorunlu tutuluyor,” ifadeleri yer aldı.
İsrail’e ihracatın yasaklanmasından önce hükümet, “Kayıtlarda İsrail görünüyor ama ihracatın çoğunu Filistin’e yapıyoruz ama İsrail üzerinden yaptığımız için İsrail görünüyor” diyordu. Ancak İsrail’e ihracat yasağının ardından Filistin’e ihracat rakamlarının patlaması ve bu ihracatın da İsrail limanları üzerinden yapılması, şüphelere neden oldu.
Ticaret Bakanı Ömer Bolat, Mayıs 2023’te yaptığı açıklamada, “İsrail ile ticaretin kesilmesinden Filistin halkının etkilenmemesi için ‘teknik görüşmelerin’ yapıldığını” söylemişti.
İsrail Dışişleri Bakanı Israel Katz, Mayıs 2023’te Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın geri adım attığını ve bu ülkeye yönelik ticaret kısıtlamalarının birçoğunu kaldırdığını iddia etmiş, Bakan Bolat bu iddiayı yalanlamıştı.
TİM Başkanı Mustafa Gültepe, Filistin’e ihracat rakamlarındaki astronomik artışın “İsrail’e ihracat kayıtlarda Filistin olarak mı gösteriliyor” sorularına neden olduğunu belirtti. Gültepe, İsrail’e değil Filistin’e ihracat yaptıklarını ve Filistin’e ihracatta çok yüksek artış olmasının nedenini bilmediğini ifade etti.
TİM Başkan Vekili ve İstanbul Demir ve Demir Dışı Metaller İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkanı (İDDMİB) Çetin Tecdelioğlu ise, daha önce İsrail üzerinden yapılan ve İsrail olarak kaydedilen ihracatın bir kısmının Filistin’e ve diğer ülkelere gittiğini kaydetti. Tecdelioğlu, şimdi yine İsrail limanları üzerinden Filistinli şirketlere yapılan ve Filistin olarak kaydedilen ihracatın da daha sonra İsrail ve diğer ülkelere transfer edilmiş olabileceğini ve ihracatın tamamen durmasının imkansız olduğunu söyledi.
